Đầu giờ sáng 5/6, Bộ trưởng TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng trả lời chất vấn của các đại biểu về hai nội dung liên quan đến ngành.
Đó là về sử dụng các biện pháp kỹ thuật công nghệ để hạn chế tiêu cực trong thương mại điện tử; các giải pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân trong giao dịch thương mại điện tử.
Mong Quốc hội quan tâm, tăng đầu tư để phát triển công cụ số
Về việc sử dụng các biện pháp kỹ thuật công nghệ để hạn chế tiêu cực trong thương mại điện tử, Bộ trưởng TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, thương mại điện tử sinh ra từ công nghệ số, mà công nghệ luôn sinh ra các vấn đề của công nghệ. Cách tốt nhất để giải quyết là dùng công nghệ.
Theo Bộ trưởng, quản lý nhà nước vừa qua đầu tư chưa nhiều vào việc phát triển các công cụ công nghệ số để thực thi quản lý trên không gian mạng.
“Chúng ta phải coi công nghệ số như lực lượng quản lý cơ bản trên không gian mạng. Tôi rất tâm đắc với ý kiến của đại biểu Trần Thị Kim Nhung đoàn Quảng Ninh là dùng công nghệ để quản lý công nghệ”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ.
Tư lệnh ngành TT&TT cho rằng, quản lý không gian mạng một là thể chế số, hai là công cụ số, ba là con người số - tức là kỹ năng số cho người dân.
Ông nêu thực tế thương mại điện tử đang phát triển rất nhanh 20 - 25%, có khi là 30% trong 1 năm nên thể chế số, công cụ số, kỹ năng số đang theo sau. Do vậy cần đẩy nhanh tốc độ những nội dung này, trong đó phát triển công cụ số có thể làm nhanh nhất.
Thực tế cho thấy người bán hàng trực tuyến có thể có hành vi gian lận bằng cách tạo công cụ để làm tăng lượt giao dịch ảo để quảng cáo, để lừa khách hàng hoặc có thể cũng tạo công cụ để giảm doanh thu để từ đó giảm thuế, gây thất thu thuế của nhà nước. Vì vậy, xin Bộ trưởng cho biết giải pháp kỹ thuật, công nghệ đã được chú trọng đến đâu và có được coi là một giải pháp đột phá trong thời gian qua cũng như trong thời gian tới nhằm tăng cường hoạt động quản lý nhà nước về thương mại điện tử hay không?
“Trên sàn thương mại điện tử có hàng triệu sản phẩm, đi theo là hàng triệu quảng cáo, không thể dùng sức người để quản lý được nữa mà phải dùng công nghệ số”, Bộ trưởng TT&TT phân tích.
Bộ trưởng cho biết, chuyển đến môi trường số là tạo ra cơ hội để quản lý toàn diện có thể giám sát, phát hiện sớm vấn đề, cảnh báo, ngăn chặn các hành vi trái phép, các giao dịch bất thường nhưng phải dùng công nghệ hiện đại.
“Ví dụ phải phát triển phần mềm phát hiện quảng cáo có dấu hiệu sai sự thật, phát hiện hàng hóa có dấu hiệu hàng nhái”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng dẫn chứng.
Ông cho rằng, nền tảng số, sàn thương mại điện tử có thể xây dựng các thuật toán AI để rà quét, chặn lọc các tài khoản, những nguồn quảng cáo vi phạm pháp luật.
“Việt Nam có thuận lợi là có nhiều DN số xuất sắc, có thể viết được các phần mềm này. Bộ TT&TT cùng DN ngành công nghệ số có thể giúp Bộ Công Thương phát triển các công cụ số để phát triển thương mại điện tử”, Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng cũng mong Quốc hội quan tâm tăng đầu tư để phát triển các công cụ số, để quản lý thương mại điện tử nói riêng, quản lý không gian mạng nói chung.
Bảo vệ dữ liệu cá nhân như tài sản quan trọng nhất của cá nhân
Trả lời câu hỏi của đại biểu về bảo vệ dữ liệu cá nhân, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: "Chúng ta phải bảo vệ dữ liệu cá nhân như tài sản cá nhân, như là tài sản quan trọng nhất của cá nhân".
Theo Bộ trưởng, lộ lọt dữ liệu cá nhân, nhất là các dữ liệu xác định danh tính như họ tên, địa chỉ, số điện thoại, địa chỉ hộp thư, thông tin thẻ tín dụng… thì một người khác có thể mạo danh để hoạt động và tiêu tiền của chúng ta mà chúng ta không biết.
Hiện nay hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến quyền lợi người tiêu dùng ngày càng hoàn thiện. Tuy nhiên, quyền lợi người tiêu dùng vẫn nhiều lúc chưa được đảm bảo, thậm chí có lúc bị xâm hại hay lợi dụng. Theo đó, gây ra nhiều thiệt hại đối với người tiêu dùng nói chung và niềm tin của khách hàng nói riêng. Bộ Công Thương đã có giải pháp, đồng thời cũng chủ động xây dựng, ban hành đề án tập trung các nguồn lực phát triển, vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và hệ thống tổng đài tư vấn hỗ trợ người tiêu dùng. Xin Bộ trưởng cho biết hiệu quả hoạt động, tồn tại, bất cập của hệ thống này cũng như công tác phối hợp giữa Bộ Công Thương và địa phương trong việc thực hiện bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng?
Bộ trưởng cho biết, thương mại điện tử thời gian qua đã phát triển nhanh, dữ liệu cá nhân được thu thập lưu trữ và xử lý ngày càng nhiều, ngày càng lớn, đi kèm với đó là nguy cơ lộ lọt thông tin dữ liệu cá nhân ảnh hưởng đến thương mại điện tử và các lĩnh vực khác.
Chính phủ đã ban hành Nghị định 13 về dữ liệu cá nhân quy định các bộ ngành, địa phương có trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân đối với ngành, lĩnh vực quản lý của mình.
"Tức là ai quản lý cái gì trong đời thực thì lên không gian mạng quản lý cái đó. Chính phủ đã có lộ trình xây dựng luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Ngoài ra, cần bảo đảm an toàn cho hệ thống lưu trữ và xử lý dữ liệu cá nhân. Bộ TT&TT đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định 85 về bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ và các sàn thương mại điện tử phải tuân thủ nghị định này.
Vừa qua, Thủ tướng đã rất quyết liệt chỉ đạo các bộ ngành, địa phương triển khai công tác về đảm bảo an toàn thông tin. Trong đó, thương mại điện tử được coi là lĩnh vực quan trọng cần tăng cường công tác bảo đảm an toàn thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, bảo vệ dữ liệu cá nhân được coi là một trong những nội dung quan trọng và Bộ TT&TT đã triển khai nhiều giải pháp để bảo vệ người dân trên không gian mạng nói chung cũng như là thương mại điện tử.
Cụ thể, Bộ đã triển khai hệ sinh thái tín nhiệm mạng, đánh giá, xác nhận website đảm bảo an toàn thông tin mạng, thông tin cá nhân và gắn nhãn tín nhiệm cho trên 5.000 website chính thống, đồng thời công bố website lừa đảo.
Ngoài ra, Bộ đã phát triển thành công và đưa vào sử dụng các công cụ hỗ trợ người dân như kiểm tra xem máy tính, điện thoại của mình có bị nhiễm mã độc không, kiểm tra xem thông tin cá nhân của mình có bị lộ lọt không, kiểm tra xem một website có phải lừa đảo hay không trên cổng khonggianmang.vn.
Cùng với đó là chiến dịch tháng hành động tuyên truyền và nhận diện phòng chống lừa đảo trực tuyến đã được phổ biến đến toàn xã hội, có sự tham gia của 100% các bộ ngành, địa phương và hầu hết cơ quan quan thông tấn báo chí, mạng xã hội.
Bộ cũng đã xây dựng cẩm nang an toàn trực tuyến để hướng dẫn người dân kỹ năng an toàn thông tin khi tham gia không gian mạng, thực hiện giao dịch trực tuyến.
Bên cạnh đó, Bộ đã tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong lĩnh vực TT&TT và đã xử phạt các DN vi phạm.
"Bộ TT&TT sẽ phối hợp với Bộ Công Thương để triển khai công tác trên trong lĩnh vực thương mại điện tử", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.
