Bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật

Bổ sung 103 điều của Luật Sở hữu trí tuệ

Trình bày Báo cáo Một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung 103 điều của Luật Sở hữu trí tuệ (tăng 10 điều so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Hai), có 12 điều chỉ sửa đổi, bổ sung về kỹ thuật, bãi bỏ một số quy định tại 5 điều. Đồng thời sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá, Luật Hải quan, Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng phát biểu Ảnh: Hồ Long

Về giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước (Điều 86 và Điều 86a của Luật Sở hữu trí tuệ được sửa đổi, bổ sung theo khoản 38 và khoản 39 Điều 1 của dự thảo Luật), sau khi tiếp thu ý kiến đa số đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã có một số chỉnh lý. Cụ thể, đối với đề nghị mở rộng giao quyền đăng ký cho tổ chức chủ trì với một số đối tượng của quyền tác giả, do tính đặc thù của đối tượng quyền tác giả, bảo đảm phù hợp với thực tiễn, thông lệ quốc tế, dự thảo Luật không mở rộng giao quyền đăng ký đối với một số đối tượng của quyền tác giả. Đối với các chương trình, phần mềm máy tính gắn liền với các thiết bị, máy móc được bảo hộ dưới dạng sáng chế, thiết kế bố trí để vận hành các thiết bị, máy móc đó thì có thể áp dụng cơ chế chuyển giao quyền sở hữu đối với sáng chế, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ nghiên cứu khoa học sử dụng ngân sách nhà nước. Về thu hẹp đối tượng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (Điều 211 của Luật Sở hữu trí tuệ), đa số đại biểu Quốc hội tán thành phương án không thu hẹp đối tượng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ; một số ý kiến tán thành thu hẹp đối tượng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này và đề nghị quy định lộ trình thực hiện. Do đó, tiếp thu ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội, nội dung này được giữ như quy định của Luật hiện hành.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản thống nhất với đề nghị của Chính phủ về sự cần thiết bổ sung quy định chặt chẽ hơn về việc cho phép khai thác, sử dụng và phổ biến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca trong đời sống xã hội, đặc biệt là trên không gian mạng, nhằm vừa bảo đảm tính pháp lý, giữ gìn sự trang trọng, tôn nghiêm của Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, vừa đáp ứng nhu cầu phổ biến đến Nhân dân, hội nhập quốc tế và nhu cầu thực tiễn. Tuy nhiên, về nội dung cụ thể Chính phủ đề nghị bổ sung trong dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy, quy định “Việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca theo quy định của pháp luật” là nguyên tắc chung trong áp dụng pháp luật, hơn nữa cũng không phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật Sở hữu trí tuệ nên đề nghị không bổ sung vào Điều 7. Do đó, đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 7 như sau: “2. Việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ không được xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và quy định khác của pháp luật có liên quan. Tổ chức, cá nhân thực hiện quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca không được ngăn chặn, cản trở việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca”.

Cần có quy định riêng về quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca

Tại phiên họp, đa số đại biểu Quốc hội chuyên trách đánh giá cao việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan chủ trì thẩm tra phối hợp với cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan khẩn trương tổng hợp, nghiêm túc giải trình, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội; tổ chức nhiều cuộc khảo sát thực tế, hội đàm, tọa đàm lấy ý kiến các đối tượng chịu sự tác động trực tiếp, tham vấn ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý để có thêm thông tin, cơ sở lý luận và thực tiễn hoàn thiện dự thảo Luật. Theo các đại biểu, dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý đã đáp ứng được các mục tiêu đề ra trong việc sửa đổi luật, bảo đảm chất lượng, thể chế hóa đầy đủ chủ trương mới của Đảng, phù hợp với các cam kết quốc tế, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật. Các ý kiến cũng cơ bản nhất trí với những nội dung mới của dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý.

Đại biểu Quốc hội Lê Minh Nam (Hậu Giang) phát biểu Ảnh: Hồ Long

Đánh giá đây là dự án Luật khó, đại biểu Quốc hội Lê Minh Nam (Hậu Giang) chỉ rõ, về quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, đúng là có thể áp dụng quy định chung với tác phẩm văn học, nghệ thuật, nhưng với đặc thù của Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca là đối tượng đặc biệt, là biểu tượng quốc gia, được ghi trong Hiến pháp thì cần có quy định riêng để điều chỉnh và phải được đối xử đặc biệt hơn so với các tác phẩm văn học nghệ thuật thông thường khác. Nhất trí đề xuất bổ sung quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy và Quốc ca, song từ thực tế vừa qua đã có một số vụ việc gây ảnh hưởng đến quyền của người dân trong việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia, nên đại biểu Lê Minh Nam đề nghị, cần có quy định để vừa bảo đảm tính pháp lý, sự tôn nghiêm của Quốc kỳ, Quốc huy và Quốc ca, vừa bảo đảm tính phổ biến đến Nhân dân và hội nhập quốc tế.

Liên quan đến các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm sở hữu trí tuệ được quy định tại Điều 25, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa (Hải Dương) đề nghị bổ sung loại hình tác phẩm điện ảnh sử dụng ngân sách Nhà nước được sản xuất để phục vụ mục đích chính trị. Các tác phẩm này không đăng ký, xin phép nhưng phải công bố tác giả, đơn vị sản xuất.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa (Hải Dương) phát biểu Ảnh: Hồ Long

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá các ý kiến đóng góp đều tâm huyết, sâu sắc, cụ thể, nhiều vấn đề chi tiết, trong đó, một số ý kiến đề nghị làm rõ thêm một số điều khoản và chỉnh lý về mặt kỹ thuật văn bản. Phó Chủ tịch Quốc hội giao Tổng Thư ký Quốc hội tổng hợp các ý kiến, có văn bản gửi đến các đại biểu Quốc hội, đồng thời gửi các cơ quan liên quan để nghiên cứu, tiếp thu giải trình và hoàn thiện dự thảo Luật. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phối hợp với Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp thu đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội và ý kiến của các Đoàn đại biểu Quốc hội, của các cơ quan tổ chức hữu quan, các chuyên gia để tiếp tục hoàn chỉnh dự thảo Luật và các tài liệu theo đúng quy định của pháp luật, trình Quốc hội thảo luận và xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ Ba sắp tới.

Minh Trang