Năm 2023 là năm được đánh giá có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XIX của tỉnh Nghệ An và Nghị quyết số 18/NQ-HĐND ngày 13/12/2020 về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, đồng thời là năm tổng kết nhiều chính sách, chủ trương lớn của Trung ương, của Đảng bộ tỉnh đối với Nghệ An. Theo tổng kết đánh giá năm 2023, tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh nhà có những kết quả rất đáng ghi nhận. Song hành với những kết quả đó là hoạt động chủ động, linh hoạt, hiệu quả, đồng hành của HĐND tỉnh, các Ban HĐND tỉnh góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội của tỉnh.  HĐND tỉnh đã tổ chức 6 kỳ họp thường lệ và chuyên đề, kịp thời quyết nghị, ban hành 107 nghị quyết, trong đó có nhiều chủ trương, chính sách, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy sự phát triển của địa phương… Trong bối cảnh chung đó, việc triển khai nhiệm vụ năm 2023 của Ban Văn hóa – Xã hội mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn chung tác động tới lĩnh vực do Ban phụ trách như thiên tai, dịch bệnh, vấn đề việc làm của người lao động…nhưng với tinh thần trách nhiệm cao, sự đoàn kết, sáng tạo, quyết tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện, tập thể Ban Văn hóa – Xã hội đã nỗ lực triển khai, hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra trong năm qua.

Ban Văn hóa - Xã hội, HĐND tỉnh tổ chức cuộc họp thẩm tra các dự thảo nghị quyết và báo cáo thuộc lĩnh vực văn hóa và xã hội trình HĐND tỉnh tại kỳ họp

Chất lượng, hiệu quả hoạt động ngày càng được nâng cao

Trên tinh thần chỉ đạo của Thường trực HĐND tỉnh, với phương châm “đồng hành tham gia từ đầu” với UBND tỉnh và các cơ quan hữu quan được định hướng từ đầu nhiệm kỳ, công tác tham gia chuẩn bị kỳ họp, xây dựng cơ chế chính sách của Ban Văn hóa – Xã hội trong năm 2023 được tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, chất lượng với kế hoạch cụ thể.

Rà soát các cơ chế chính sách HĐND đã ban hành thuộc lĩnh vực phụ trách

Thông qua việc xem xét, nghiên cứu báo cáo của các sở, ngành liên quan và qua công tác giám sát, khảo sát thực tế việc thi hành các văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực phụ trách, Ban đã tiến hành rà soát việc ban hành chính sách trong nhiệm kỳ khóa XVII, tổng hợp nội dung đã tham mưu ban hành cơ chế thuộc lĩnh vực phụ trách của khóa XVIII, tiếp tục có sự rà soát đối với các nghị quyết cơ chế chính sách đã ban hành trong các nhiệm kỳ trước đó đang còn hiệu lực để báo cáo với Thường trực HĐND tỉnh. Kết quả rà soát:

1) Nhiệm kỳ khóa 17, HĐND tỉnh đã ban hành 30 nghị quyết cơ chế chính sách về lĩnh vực VH-XH, trong đó lĩnh vực y tế có 05 Nghị quyết; giáo dục và đào tạo có 8 nghị quyết; lao động, thương binh và xã hội có 10 nghị quyết; văn hóa, thể thao và du lịch có 07 nghị quyết.

2) Từ đầu nhiệm kỳ khóa 18 đến nay, HĐND tỉnh đã ban hành 14 nghị quyết về lĩnh vực VH-XH, trong đó có những nghị quyết cơ chế chính sách tác động tới các lĩnh vực giáo dục, y tế, trẻ em trên địa bàn tỉnh…

3) Qua việc giám sát, Ban đã báo cáo đề xuất nghiên cứu ban hành cơ chế chính sách cũng như những kiến nghị thực tế về hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện để khuyến khích sự tham gia của người dân và nâng tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh; tham mưu đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 31/2020/NQ-HĐND của HĐND tỉnh quy định mức thu tối đa các khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục của nhà trường để phù hợp với quy định hiện hành; xem xét việc xây dựng nghị quyết năm 2024 của HĐND tỉnh, trong đó có nhiều nghị quyết thuộc lĩnh vực phụ trách; đề xuất nội dung và tham mưu hoạt động chất vấn, giải trình của HĐND và Thường trực HĐND.

4) Đề xuất kiến nghị sau giám sát, khảo sát, chất vấn: tăng cường thực hiện công tác quản lý nhà nước cũng như ban hành cơ chế chính sách đối với công tác trẻ em trên địa bàn; Tổ chức diễn đàn đối thoại với cử tri về vấn đề quản lý và sử dụng nguồn thu chi trong trường học; xem xét việc ban hành cơ chế chính sách của tỉnh đối với phát triển du lịch của tỉnh.

Hoạt động thẩm tra, phối hợp thẩm tra các báo cáo, dự thảo tờ trình đề nghị xây dựng và ban hành nghị quyết của HĐND tỉnh

Để chuẩn bị cho các kỳ họp HĐND tỉnh và tạo thuận lợi cho các đại biểu HĐND tỉnh xem xét, quyết nghị, hoạt động thẩm tra của Ban Văn hóa - xã hội được thực hiện chủ động, khoa học, đúng quy định và chất lượng. Ban đã phối hợp tham gia ngay từ đầu với UBND tỉnh và các sở, ban, ngành trong quá trình xây dựng các tờ trình, dự thảo nghị quyết. Kết hợp khảo sát để phục vụ quá trình thẩm tra trình kỳ họp. Nhiều nghị quyết thuộc lĩnh vực Ban phụ trách đã được HĐND tỉnh thông qua có liên quan trực tiếp tới nhiều đối tượng thụ hưởng và ảnh hưởng lớn đối với cử tri như: Quy định chính sách hỗ trợ cơ sở vật chất và dạy bơi cho trẻ em tỉnh Nghệ An giai đoạn 2023-2026; Quy định một số chính sách ưu đãi đối với Trường THPT chuyên Phan Bội Châu; một số chế độ, chính sách hỗ trợ áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện ma túy… đòi hỏi việc thẩm tra phải hết sức cẩn trọng, chất lượng nhằm đảm bảo cơ chế chính sách ban hành có tính khả thi, phù hợp, hiệu quả khi triển khai.

Tham gia kỳ họp HĐND tỉnh

Ban cũng đã tích cực thực hiện tốt công tác phối hợp với các Ban HĐND tỉnh thẩm tra các báo cáo, dự thảo nghị quyết, các Đề án trình các kỳ họp 12,13,14,15,16 và 17 của HĐND tỉnh về các lĩnh vực: kinh tế - ngân sách, pháp chế và dân tộc. Trọng tâm là tham gia thẩm tra về dự thảo Nghị quyết kế hoạch kinh tế - xã hội năm 2023, về các Chương trình mục tiêu quốc gia; các dự thảo nghị quyết thông qua Quy hoạch tỉnh Nghệ An thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 tại Kỳ họp thứ 13; cho ý kiến về Chương trình phát triển đô thị thành phố Vinh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 tại kỳ họp thứ 16; về giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri tại Kỳ họp thứ 14; dự thảo Nghị quyết giám sát của HĐND tỉnh trong năm 2023 và các nghị quyết khác…Bên cạnh đó, Ban Văn hóa – Xã hội đã kịp thời thẩm tra 07 nội dung phát sinh giữa 2 kỳ họp HĐND tỉnh giúp Thường trực cho ý kiến và quyết định, tạo điều kiện để UBND tỉnh cũng như các đơn vị thực hiện. Lãnh đạo Ban và thành viên Ban Văn hóa – Xã hội luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, tham gia các ý kiến có chất lượng trong các buổi thẩm tra để thống nhất, tham mưu trình Thường trực và HĐND tỉnh.

Hoạt động giám sát, khảo sát thiết thực, hiệu quả

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Thường trực HĐND tỉnh về trách nhiệm, sâu sát cơ sở, chủ động, linh hoạt, khoa học để xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ của các Ban HĐND tỉnh, trong năm qua, Ban Văn hóa- xã hội đã có nhiều đổi mới, trách nhiệm trong việc tham mưu, tổ chức thực hiện, tập trung vào các nội dung, vấn đề quan trọng, bức xúc thuộc lĩnh vực phụ trách được cử tri quan tâm. Thông qua giám sát, khảo sát Ban đã đề xuất, kiến nghị phù hợp, thiết thực cho công tác xây dựng cơ chế, chính sách, công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành đối với các cơ quan đơn vị và các lĩnh vực Ban được giao phụ trách.

Hoạt động giám sát thường xuyên

Theo Luật định, Ban đã thực hiện giám sát thường xuyên đối với UBND tỉnh và các cơ quan thuộc UBND tỉnh, các đơn vị, tổ chức và các địa phương trong việc thi hành Hiến pháp, luật, văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên và nghị quyết của HĐND tỉnh, việc giải quyết kiến nghị của cử tri thuộc lĩnh vực văn hoá - xã hội. Hình thức giám sát thông qua việc nghiên cứu, phát hiện, trao đổi, phối hợp thường xuyên với các cơ quan đơn vị về những vấn đề vướng mắc, bất cập thuộc lĩnh vực phụ trách, từ đó có sự góp ý để các cơ quan đơn vị kịp thời chấn chỉnh trong thực hiện nhiệm vụ. Dự kiến trong năm 2024, hoạt động giám sát thường xuyên tiếp tục được tăng cường, sâu sát hơn, nhất là đánh giá việc triển khai các nghị quyết của HĐND, việc ban hành quyết định của UBND, ban hành nghị quyết của HĐND cấp huyện để giúp cho các cơ quan, đơn vị hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ, đồng thời Ban cũng khẳng định rõ vai trò trách nhiệm của mình.

Ban Văn hóa - Xã hội, HĐND tỉnh khảo sát cơ sở vật chất tại Bệnh viện đa khoa Phủ Diễn

Hoạt động giám sát chuyên đề và phối hợp giám sát

Trong năm 2023, Ban tiến hành 01 chuyên đề về Công tác quản lý và tổ chức hoạt động của các cơ sở khám chữa bệnh tư nhân trên địa bàn tỉnh. Công tác chuẩn bị cho hoạt động giám sát được đầu tư kỹ từ việc thu thập thông tin, tài liệu liên quan đến xây dựng kế hoạch, đề cương chi tiết, xác định hình thức, địa điểm, đơn vị chịu sự giám sát cụ thể. Hình thức giám sát linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tiễn: giám sát trực tiếp; giám sát qua báo cáo; khảo sát thực tế tại các bệnh viện tư nhân, tiếp cận cử tri, bệnh nhân đang khám điều trị bệnh và sử dụng dịch vụ tại các bệnh viện tư nhân, để nắm bắt rõ tình hình. Qua giám sát, Ban đã chỉ ra những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân và có những kiến nghị cụ thể đối với các cấp có thẩm quyền giải quyết các nội dung vướng mắc, khó khăn từ thực tế.

Tham gia đoàn giám sát của Thường trực HĐND tỉnh về giải quyết kiến nghị cử tri gửi đến HĐND tỉnh từ đầu nhiệm kỳ 2021 – 2026 đến nay.

Ban cũng đã phối hợp với các Ban tham gia có chất lượng các Đoàn giám sát của HĐND tỉnh về: việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường của các tổ chức, đơn vị và các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An; về việc thực hiện một số nghị quyết của HĐND tỉnh về cơ chế, chính sách đầu tư phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026 đến nay; giám sát của Thường trực HĐND tỉnh về việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri và tham gia một số nội dung giám sát, khảo sát của các Ban HĐND tỉnh; tham gia các Đoàn giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh và Tổ công tác của Đoàn Giám sát Quốc hội về 3 Chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh với những ý kiến đóng góp quan trọng.

Hoạt động khảo sát

Có thể nói, một trong những trọng tâm đổi mới hoạt động của Ban Văn hóa – Xã hội trong năm 2023 là hoạt động khảo sát; tăng cường đi cơ sở với hình thức đi khảo sát thực tế để nắm bắt tình hình thực hiện nhiệm vụ. Ngay từ đầu năm 2023, Ban tiến hành khảo sát về công tác tổ chức và quản lý lễ hội tại một số địa điểm di tích trên địa bàn tỉnh Nghệ An (Đền Quang Trung, Đền Ông Hoàng Mười, Đền Bạch Mã); vào quý 2 tiến hành Khảo sát về công tác đào tạo, huấn luyện và thực hiện các chính sách cho vận động viên, huấn luyện viên thể dục thể thao trên địa bàn tỉnh (Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT tỉnh, Trường Phổ thông năng khiếu thể dục thể thao tỉnh, Công ty cổ phần thể thao Sông Lam Nghệ An)….

Đoàn khảo sát của Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh làm việc với Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu

Trước Kỳ họp thứ 14, tiến hành khảo sát tại Trường THPT chuyên Phan Bội Châu để thu thập thông tin phục vụ công tác thẩm tra; Khảo sát công tác phòng, chống bạo lực học đường, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, phòng chống đuối nước trẻ em và chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt tại Sở Giáo dục và Đào tạo, các cơ sở giáo dục; khảo sát tình hình phát triển du lịch tại thị xã Cửa Lò để phục vụ cho hoạt động giải trình của Thường trực và hoạt động chất vấn của HĐND tỉnh; khảo sát việc thực hiện thu, quản lý và sử dụng các khoản thu tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh để nắm rõ thêm về những phản ánh của cử tri. Qua khảo sát Ban đều chỉ rõ những nội dung còn bất cập và đề xuất, kiến nghị cơ quan được giám sát, khảo sát xem xét khắc phục.

Các hoạt động phối hợp thực hiện nhiệm vụ

Trước những dư luận và vấn đề thực tiễn đặt ra, Ban đã chủ động phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo, Đài Phát thanh và Truyền hình Nghệ An tổ chức Diễn đàn đối thoại với cử tri về việc thực hiện các khoản thu, chi đầu năm học tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh Nghệ An nhằm thông tin, trao đổi rộng rãi tới cử tri những quy định về các khoản thu, chi đầu năm học, cũng như để nắm bắt trực tiếp những phản ánh kiến nghị của cử tri về nội dung này; Cùng với đó, Ban đã phối hợp với Ban Dân tộc HĐND tỉnh tổ chức Hội nghị trao đổi về công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá truyền thống của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch, dịch vụ trên địa bàn tỉnh tại huyện Con Cuông. Đây là lần đầu tiên Ban HĐND tỉnh tổ chức hội nghị, hội thảo như một hình thức khảo sát với quy mô và đối tượng rộng để có thêm thông tin và đã đạt được nhiều kết quả tốt đẹp, góp phần tích cực vào việc xây dựng chương trình kế hoạch về Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

Diễn đàn đối thoại với cử tri về việc thực hiện các khoản thu, chi đầu năm học tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh Nghệ An

Nhìn chung trong năm 2023, Ban Văn hóa – Xã hội HĐND tỉnh đã bám sát nhiệm vụ đổi mới hoạt động của HĐND khóa XVIII, kịp thời triển khai thực hiện đầy đủ, chất lượng các nhiệm vụ đã đề ra. Tham gia tích cực các hoạt động chung của Thường trực HĐND tỉnh, các Ban HĐND tỉnh, Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh. Tiếp tục phát huy đoàn kết nội bộ, tinh thần trách nhiệm, năng lực, sở trường của từng thành viên Ban, chủ động, sáng tạo, linh hoạt về kế hoạch hoạt động, đổi mới phương thức hoạt động phù hợp để triển khai nhiệm vụ đề ra và đạt nhiều kết quả tốt. Đồng thời thực hiện tốt công tác phối hợp với Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân tỉnh, tăng cường trao đổi, làm việc với Văn phòng UBND tỉnh và các ngành, cơ quan liên quan để nắm bắt tình hình thực hiện nhiệm vụ; đề xuất, kiến nghị các cấp, các ngành, cơ quan liên quan xem xét, giải quyết kịp thời các vấn đề cụ thể, góp phần khắc phục các bất cập, hạn chế và thực hiện tốt nhiệm vụ, lĩnh vực phụ trách. 

Phối hợp với Ban Dân tộc HĐND tỉnh tổ chức Hội nghị trao đổi về công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá truyền thống của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch, dịch vụ trên địa bàn tỉnh tại huyện Con Cuông

Các thành viên Ban thường xuyên giữ mối liên hệ, nêu cao tinh thần trách nhiệm, phát huy trí tuệ tập thể, tích cực tham gia và thực hiện nghiêm túc các nhiệm vụ, hoạt động của đại biểu, của Ban. Các thành viên đã chủ động đề xuất ý kiến thảo luận trong các phiên thẩm tra, giám sát, khảo sát và xây dựng chương trình kế hoạch hoạt động, thực hiện nhiệm vụ của Ban, xây dựng tập thể Ban Văn hóa – Xã hội HĐND tỉnh Nghệ An ngày càng khẳng định vai trò vị trí của mình, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ năm 2023 của cơ quan dân cử tỉnh. Kết quả hoạt động trong năm qua sẽ là nền tảng để tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ năm 2024, các năm tiếp theo hướng đến kỷ niệm 80 năm ngày Bầu cử đầu tiên của HĐND tỉnh (24/2/1946-24/2/2026) và nhiều ngày lễ lớn của đất nước.