
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, qua theo dõi, xử lý vi phạm hành chính về đất đai trên địa bàn toàn tỉnh, các hành vi vi phạm chủ yếu là tự ý chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép, lấn, chiếm đất đai; chậm đưa đất vào sử dụng theo tiến độ; chậm thực hiện đăng ký biến động…
Sở Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Sở Tài nguyên và Môi trường) đã tổ chức quán triệt, triển khai kịp thời Luật Đất đai năm 2024, Luật Xử lý VPHC, các nghị định xử phạt VPHC trong lĩnh vực đất đai. Việc tập huấn, tuyên truyền được thực hiện bài bản với nhiều hình thức đa dạng, phong phú.
Sở đã chủ động tham mưu ban hành nhiều văn bản quản lý nhà nước như Quyết định 08/2023/QĐ-UBND và Quyết định 61/2024/QĐ-UBND của UBND tỉnh về các nội dung khôi phục hiện trạng đất vi phạm; đồng thời rà soát, phát hiện và có ý kiến kiến nghị với Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định về xử phạt vi phạm hành chính cho phù hợp với thực tiễn và văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành. Tổ chức Hội nghị hướng dẫn, tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý nhà nước và nghiệp vụ xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đối với UBND cấp huyện, cấp xã. Thông qua hướng dẫn, tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý nhà nước và nghiệp vụ xử lý vi phạm hành chính cho cán bộ, công chức, viên chức UBND cấp huyện, cấp xã giúp nắm vững các quy định về pháp luật cũng như các quy định trong xử lý vi phạm hành chính thuộc lĩnh vực của ngành.
Theo tổng hợp Sở Nông nghiệp và Môi trường từ báo cáo của các huyện (trừ 04 huyện chưa báo cáo đầy đủ), giai đoạn 2023–2024, toàn tỉnh xử phạt khoảng 1.200 vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, với tổng số tiền xử phạt thu nộp hơn 21 tỷ đồng. Các quyết định xử phạt của Chủ tịch UBND tỉnh, Chánh Thanh tra Sở và UBND cấp huyện, xã nhìn chung được thực hiện nghiêm túc, tỷ lệ chấp hành cao. Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện có liên quan đến các quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai thấp (thuộc thẩm quyền Chủ tịch UBND tỉnh: 0, Chánh Thanh tra Sở: 0; thuộc thẩm quyền Chủ tịch UBND cấp huyện, xã: 02 (01 vụ không đủ điều kiện; 01 vụ kết luận không có cơ sở). Điều đó cho thấy việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai thực hiện nghiêm túc, đúng quy định.
Phát biểu tại cuộc làm việc, các thành viên Đoàn giám sát chia sẻ những khó khăn trong công tác theo dõi thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai khi lĩnh vực đất đai rất phức tạp, liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người dân, hệ thống văn bản quy định, chỉ đạo, hướng dẫn rất nhiều, còn có sự chồng chéo, nhận thức của một số nơi chưa thống nhất, có nơi chưa quyết liệt trong thực hiện xử phạt vi phạm hành chính…

Nhiều đại biểu phản ánh tình trạng vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai ở cấp cơ sở vẫn còn diễn ra khá nhiều, nhất là vi phạm đối với đất nông nghiệp, đất công ích 5% do xã quản lý, đất xen kẹt; tình trạng tranh chấp đất đai giữa doanh nghiệp với người dân vẫn còn nhiều, xử lý không dứt điểm đến khiếu kiện kéo dài; tình trạng dự án chậm tiến độ. Do đó, đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường tăng cường công tác quản lý nhà nước, phát hiện và xử lý, đề nghị xử lý theo thẩm quyền. Đồng thời, các đại biểu cũng quan tâm đến kế hoạch của Sở triển khai tập huấn, hướng dẫn cấp cơ sở khi tới đây triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp; đề nghị đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để công tác quản lý đất đai thuận tiện hơn.
Có ý kiến đại biểu băn khoăn tình hình Sở nắm bắt các vi phạm trong thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai vì trong giai đoạn 2023 – 2024, Sở chưa tiến hành thanh tra, kiểm tra riêng về thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Đại biểu đề nghị Sở làm rõ thêm về nguyên nhân dẫn đến vi phạm, tình hình tái phạm vi phạm hành chính, các nguồn để phát hiện vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; việc áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả; trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc chậm phát hiện, xử lý vi phạm hành chính; công tác phối hợp trong xử lý vi phạm hành chính; hệ thống toàn diện những khó khăn về mặt thể chế và về mặt thực tiễn trong công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai để kiến nghị cơ quan có thẩm quyền…
Thay mặt Sở Nông nghiệp và Môi trường, đồng chí Phạm Văn Toàn, Phó Giám đốc Sở và đại diện các phòng, đơn vị liên quan đã tiếp thu, giải trình những nội dung mà các thành viên Đoàn giám sát quan tâm, đề nghị.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, đồng chí Phạm Thành Chung, Trưởng Ban Pháp chế HĐND tỉnh, Trưởng Đoàn giám sát ghi nhận những kết quả đạt được của Sở Nông nghiệp và Môi trường trong việc theo dõi thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; đề nghị Sở tiếp thu các ý kiến của thành viên Đoàn giám sát để hoàn thiện Báo cáo gửi Đoàn giám sát. Trong thời gian tới, mặc dù Thanh tra Sở chuyển về Thanh tra tỉnh, tuy nhiên với chức năng là cơ quan quản lý nhà nước theo ngành và đặc biệt là khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp đòi hỏi Sở Nông nghiệp và Môi trường cần chú trọng đến việc tuyên truyền, tập huấn tại cơ sở, đặc biệt ở vùng miền núi, khó khăn, nhằm nâng cao nhận thức, năng lực xử lý vi phạm của chính quyền cấp xã; kiểm tra, hướng dẫn nghiệp vụ cho cấp xã, đào tạo, hỗ trợ thường xuyên từ Sở để thực hiện đúng quy trình, thủ tục xử phạt. Tăng cường tham mưu UBND tỉnh ban hành và chủ động ban hành văn bản theo thẩm quyền để hướng dẫn, chỉ đạo công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn tỉnh; thường xuyên kiểm tra công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; quan tâm hoàn thiện cơ sở dữ liệu số hóa về đất đai để tăng hiệu quả theo dõi và phối hợp xử lý; chủ động phối hợp Thanh tra tỉnh để tham mưu xử lý hiệu quả các vụ việc có tính chất phức tạp thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh./.