Nhiều hộ đồng bào DTTS và miền núi được hỗ trợ học nghề, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi; nhiều công trình hạ tầng cơ sở được xây dựng… nhờ đó đến nay, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh Nghệ An giảm còn khoảng 45.000 hộ nghèo (chiếm gần 5,2%) và hơn 50.000 hộ cận nghèo (chiếm hơn 5,7%).
Nhiều mô hình sinh kế phát huy hiệu quả
Hạnh Dịch là xã vùng cao biên giới của huyện Quế Phong với 99,3% đồng bào DTTS. Đời sống của bà con nơi đây còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí không đồng đều, tỷ lệ hộ đói, nghèo còn cao. Tuy nhiên, nhờ Chương trình MTQG 1719, các hộ dân đã được hướng dẫn, hỗ trợ giống cây trồng, phân bón, kiến thức canh tác để thay đổi mô hình sản xuất… Đơn cử như hộ ông Vi Văn Thái (bản Hạnh Tiến) nhờ được hỗ trợ giống dưa chuột và đậu cô-ve nên đã có thu nhập thêm 5 - 7 triệu đồng/vụ thu hoạch.
Tương tự, với anh Quang Văn Trung ở xã Nậm Giải (huyện Quế Phong), nhờ sự quan tâm, hỗ trợ của chính quyền nên gia đình đã tiếp cận với mô hình chăn nuôi gà bản địa. Sau một thời gian thấy sản xuất hiệu quả, anh Trung tiếp tục mở rộng quy mô và nuôi thêm gà ấp trứng để cung cấp giống ra thị trường… “Hiện, trang trại có 500 con gà thịt và 1.000 gà ấp trứng. Tận dụng lợi thế về diện tích vườn chăn thả, tôi trồng lá quế để giảm mùi hôi đồng thời đun nước cho gà uống hằng ngày”, anh Trung chia sẻ.
Không chỉ riêng Quế Phong, nhiều gia đình trên địa bàn huyện Tương Dương cũng đã tận dụng lợi thế về nguồn nước để nuôi thả cá lồng ở lòng hồ thủy điện Khe Bố, Bản Vẽ để gia tăng nguồn thu nhập… “Trước đây, chúng tôi chỉ biết làm nương rẫy, đánh bắt cá để kiếm thu nhập, thì nay đã biết nuôi các loại cá có giá trị kinh tế như cá lăng đen, trắm đen, cá vược… Cá không chỉ được bán cho bà con trong huyện mà còn được bán tới tận dưới xuôi”, bà Hà Thị Hương (dân tộc Thái) chia sẻ.
Không chỉ hỗ trợ người DTTS tìm hướng sản xuất phù hợp, huyện Tương Dương còn hỗ trợ các gia đình có hoàn cảnh khó khăn xây dựng nhà ở. Chị Vi Thị Thăm (xã Tam Quang) chia sẻ: Nhiều năm nay, vào những ngày mưa, căn nhà lợp tạm bằng tre nứa của gia đình chị không tránh khỏi cảnh dột… Nay được chính quyền địa phương hỗ trợ xây dựng căn nhà mới kiên cố, rộng rãi nên gia đình rất vui và phấn khởi.
Tại huyện biên giới Kỳ Sơn, giai đoạn 2016 - 2020, trên địa bàn đã có nhiều mô hình giảm nghèo theo Chương trình 30a được thực hiện. Nhiều mô hình thực sự phát huy hiệu quả như: nuôi bê sinh sản, dê thịt, lợn rừng, trồng mận Tam Hoa… Theo Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Viết Hùng, các dự án, nguồn lực của chương trình đều hướng tới hỗ trợ người nghèo có sinh kế, việc làm, thu nhập nhằm thoát nghèo bền vững… Đơn cử trong năm 2022, nguồn vốn từ Chương trình MTQG 1719 được phân bổ hơn 2 tỷ đồng đã được huyện triển khai 2 dự án chăn nuôi bê cái địa phương và chăn nuôi bê cái lai sind với 134 hộ tham gia. Năm 2023, nguồn vốn này tiếp tục phân bổ hơn 6,3 tỷ đồng và được huyện thực hiện 5 mô hình kinh tế gồm chăn nuôi bê địa phương, hỗ trợ máy sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi lợn đen, vịt bầu và hỗ trợ giống cá trắm”, ông Hùng cho biết.
Từng bước giải quyết nhu cầu thiết yếu
Đến thời điểm này, các chương trình MTQG, trong đó trọng tâm là chương trình MTQG 1719 đã và đang đạt được những kết quả bước đầu, góp phần thay đổi diện mạo vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh Nghệ An, như: cơ sở hạ tầng giao thông, trường học, trạm y tế, điện lưới, nước sinh hoạt được quan tâm đầu tư sửa chữa, xây dựng mới, nông thôn mới ngày càng khởi sắc, giải quyết các nhu cầu thiết yếu của Nhân dân về sản xuất kinh doanh, giao thương, học tập, chăm sóc sức khỏe...
Đặc biệt, các nội dung đầu tư, hỗ trợ liên quan trực tiếp đến người dân, như: hỗ trợ đất ở, nhà ở, chuyển đổi nghề, nước sinh hoạt (Dự án 1); bồi dưỡng kiến thức dân tộc, đào tạo nghề, nâng cao năng lực cho cộng đồng (Dự án 5); chính sách bình đẳng giới (Dự án 8); chính sách giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống (Dự án 9)... đã mang lại những hiệu quả tích cực, tạo sinh kế, nâng cao dân trí, đời sống tinh thần, vật chất từng bước ổn định, góp phần quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy các bản sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào các DTTS.
Đơn cử, việc hỗ trợ đất ở, nhà ở, chuyển đổi nghề, nước sinh hoạt theo Dự án 1 đã được triển khai kịp thời, đúng đối tượng nên đã tạo ra nhiều chuyển biến… Tính đến cuối năm 2023, đã có 31 hộ đồng bào DTTS ở 3 huyện 30a là Kỳ Sơn, Tương Dương, Quế Phong được phê duyệt danh sách và hỗ trợ đất ở. Toàn tỉnh cũng đã có 494 hộ được hỗ trợ nhà ở theo Dự án 1 của Chương trình MTQG 1719 để an cư… Hay như, đối với nguồn nước dành cho người dân vùng thường xuyên xảy ra hạn hán, vùng đặc biệt khó khăn, vùng cao chưa có nguồn nước hoặc thiếu nước sinh hoạt hợp vệ sinh, đã có 26 danh mục dự án nước tập trung được khởi công mới. Riêng nước sinh hoạt phân tán, đến nay đã có 9.858 hộ được hỗ trợ mua téc nước, xây dựng đường ống cấp nước…
Để nâng cao dân trí, từng bước xóa bỏ các hủ tục, quan niệm lạc hậu… các nội dung của Dự án 5, Dự án 8, Dự án 9… cũng được triển khai và đã tạo những bước chuyển tích cực trong nhận thức của bà con, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Theo đó, với Dự án 8, ở cấp tỉnh đã tổ chức 3 lớp tập huấn cho cán bộ cấp tỉnh, huyện, xã và thôn bản cho gần 300 học viên, tổ chức 3 lớp tập huấn cho các thành viên của nhóm tiên phong thay đổi trong cộng đồng tại Thanh Chương, Con Cuông, Quỳ Hợp cho gần 200 học viên... Riêng cấp huyện cũng đã tổ chức 1 lớp tập huấn triển khai hoạt động Dự án 8 năm 2023, triển khai lồng ghép giới, an toàn cho phụ nữ và trẻ em tại huyện Nghĩa Đàn.
