Thời cơ vàng để sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, tinh gọn xã

Lời tòa soạn: Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã cơ bản thống nhất chủ trương về đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; sáp nhập một số tỉnh, bỏ cấp huyện, tiếp tục sáp nhập cấp xã.

Nội dung này đang được lấy ý kiến các cấp ủy, ngành, địa phương để hoàn thiện đề án. Bộ Chính trị sẽ trình hội nghị Trung ương lần thứ 11, dự kiến vào giữa tháng 4.

Chủ trương sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp lần này hướng tới mục tiêu lớn, với tầm nhìn chiến lược trăm năm. Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp lần này “không chỉ đơn thuần là vấn đề điều chỉnh địa giới hành chính mà còn là điều chỉnh không gian kinh tế; điều chỉnh về phân công, phân cấp, điều chỉnh về phân bổ và kết hợp các nguồn lực kinh tế”.

Nhận thức được tầm quan trọng của chủ trương này trong tiến trình đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, VietNamNet tổ chức loạt bài “Cuộc sắp xếp đơn vị hành chính lịch sử với tầm nhìn trăm năm” với sự phân tích, đánh giá của nhiều chuyên gia uy tín.

Với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, chỉ trong vòng 1 tháng, Đảng ủy Chính phủ đã hoàn thành đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Theo đó, đề án đưa ra mô hình chính quyền địa phương 2 cấp gồm cấp tỉnh và cấp cơ sở, không tổ chức cấp huyện.

Trong đó có phương án sáp nhập một số tỉnh để sau khi sắp xếp sẽ giảm khoảng 50% số đơn vị hành chính cấp tỉnh và giảm khoảng 60-70% đơn vị hành chính cấp xã (cấp cơ sở) so với hiện nay.

Hiện nay, cả nước có 63 đơn vị hành chính gồm 57 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương (Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Cần Thơ, Hải Phòng và TP Huế); 696 đơn vị hành chính cấp huyện gồm 2 thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (Thủ Đức - TPHCM, Thủy Nguyên - TP Hải Phòng), 84 thành phố thuộc tỉnh, 53 thị xã, 49 quận và 508 huyện, 10.035 đơn vị hành chính cấp xã.

Như vậy, theo định hướng của Bộ Chính trị, sau khi sắp xếp, sáp nhập, cả nước sẽ còn trên 30 đơn vị hành chính cấp tỉnh và khoảng trên dưới 3.000 đơn vị hành chính cấp xã, không còn 696 đơn vị hành chính cấp huyện.

Trao đổi với VietNamNet, PGS.TS Vũ Văn Phúc, Phó chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan đảng Trung ương, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản cho biết, cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy được Đảng, Nhà nước triển khai rất quyết liệt.

“Cấp Trung ương đã sắp xếp, tinh gọn xong trong tháng 2 và từ ngày 1/3, bộ máy mới của các cơ quan của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, MTTQ Việt Nam đã hoạt động theo hướng tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Đến nay, các công việc của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội vẫn trơn tru. Việc phục vụ nhân dân, doanh nghiệp vẫn thông suốt. Điều đó chứng tỏ cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy là phù hợp với quy luật khách quan”, PGS.TS Vũ Văn Phúc nhìn nhận.

Từ đó, ông cho rằng “không thể không làm ở cấp địa phương, cơ sở, không thể dừng lại mà buộc phải đi tiếp, đi tới cùng”. Bởi khi cấp Trung ương thông suốt thì cấp cơ sở cũng phải thông suốt.

Việc sắp xếp đơn vị hành chính lần này không chỉ đơn thuần là tinh gọn các đầu mối mà hướng tới mục tiêu lớn hơn. Đó là mở rộng không gian phát triển, tạo nền tảng, sức bật cho đất nước trong kỷ nguyên mới, đồng thời đảm bảo tính ổn định lâu dài của hệ thống, tổ chức với tầm nhìn chiến lược trăm năm" - Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: Chính Quốc

Ông Phúc nhấn mạnh, sau 40 năm đổi mới, đất nước có thế và lực mới cao hơn, đủ điều kiện mọi mặt về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.

Ngoài ra, trình độ, năng lực của cán bộ cấp chiến lược đến cán bộ cấp cơ sở đã được nâng lên rất nhiều, tích lũy nhiều kinh nghiệm trong quản lý, điều hành địa phương, lĩnh vực và “họ có đủ năng lực điều hành khi địa phương được sáp nhập, hợp nhất với quy mô lớn hơn”.

Ông nêu thực tế ở nhiều nước, tổ chức chính quyền địa phương chỉ có 2 cấp và đầu mối cấp tỉnh cũng rất ít. Điển hình như Trung Quốc - đất nước lớn hơn Việt Nam rất nhiều cả về diện tích, dân số nhưng số đầu mối cấp tỉnh chỉ có hơn 30.

“Nhìn ra thế giới, việc giảm đầu mối cấp tỉnh, xã, bỏ cấp huyện là khách quan, phù hợp với xu thế chung”, ông nói.

PGS.TS Nguyễn Viết Thông, nguyên Tổng thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, trước đây, phải tách địa giới hành chính cấp tỉnh do 3 nguyên nhân. Đó là, trình độ cán bộ, lãnh đạo không đủ sức quản lý được đơn vị lớn; thông tin liên lạc rất khó khăn; cơ sở hạ tầng và giao thông không thuận lợi với địa bàn rộng, cán bộ vất vả để về cơ sở.

Thực tế thời gian qua cho thấy, khi chia tách thì các địa phương đều phát triển, cất cánh rất nhanh. Vậy tại sao các tỉnh đang phát triển, bây giờ lại đặt vấn đề sắp xếp, tổ chức lại?

Trả lời câu hỏi này, ông Thông phân tích, ngân sách nhà nước phải dành đến 65-70% để chi thường xuyên, trong đó phần lớn dành nuôi bộ máy, không còn tiền để chi cho lĩnh vực khác. Điều này cũng đã được Tổng Bí thư Tô Lâm nhiều lần lưu ý.

“Thời kỳ trước, nước ta phải chia tách tỉnh, thành với 3 lý do nêu trên, hiện nay cả 3 lý do này không còn nữa. Bởi trình độ cán bộ lãnh đạo, quản lý đã được nâng lên; thông tin liên lạc với công cuộc chuyển đổi số phát triển; giao thông đi lại hiện nay rất thuận lợi”, PGS.TS Nguyễn Viết Thông nói.

PGS.TS Nguyễn Viết Thông, nguyên Tổng thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương.

Ngoài ra, việc sáp nhập tỉnh, sắp xếp đơn vị hành chính hiện nay còn xuất phát từ yêu cầu đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

“Từ hội nghị giữa nhiệm kỳ khóa 7, Đảng đã cảnh báo 4 nguy cơ, trong đó có nguy cơ tụt hậu - đến nay điều đó không còn là nguy cơ nữa. Vì vậy, chúng ta phải nhìn thẳng vào sự thật về nguy cơ đất nước ta tụt hậu so với các nước trên thế giới và khu vực”, ông Thông nhấn mạnh.

Do đó, theo ông, để đất nước thực hiện thắng lợi các mục tiêu Đại hội 13 đã đề ra để năm 2045, Việt Nam trở thành nước phát triển, có thu nhập cao thì phải tăng đầu tư, bộ máy phải gọn nhẹ để vươn mình.

“Bối cảnh đất nước cũng ở trong điều kiện chín muồi. Đây là kỷ nguyên vàng, thời cơ quan trọng để chúng ta chớp lấy giành thắng lợi trong cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy”, ông nhấn mạnh.

Đại hội 14 của Đảng sắp tới sẽ là dấu mốc đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, trước khi Đại hội, phải sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn thì mới “cất cánh” được.

Theo PGS.TS Nguyễn Viết Thông, “thời cơ vàng” nữa là cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy do Tổng Bí thư Tô Lâm phát động đang được nhân dân đồng tình, ủng hộ rất cao. Ngay từ giai đoạn sắp xếp, tổ chức bộ máy của cả hệ thống chính trị ở cấp Trung ương và địa phương được nhân dân rất hoan nghênh, “bây giờ phải thừa thắng xông lên”.

PGS.TS Vũ Văn Phúc cho biết, nhờ nền tảng công nghệ số, cách quản lý cũ, hành chính giấy tờ đã không còn hiệu quả, trong khi các thủ tục hành chính có thể thực hiện trên nền tảng công nghệ. Nhờ công nghệ mà Trung ương có thể kết nối đến tận xã, thôn, bản, chi bộ. Như vậy, việc giảm đầu mối cấp tỉnh, cấp xã và bỏ cấp huyện là tất yếu.

Đầu tháng 3, Chính phủ đã đề ra mục tiêu đến ngày 30/6, tất cả lãnh đạo, cán bộ, công chức các bộ, ngành, địa phương (cấp tỉnh, huyện, xã) phải xử lý hồ sơ công việc trên môi trường mạng và sử dụng chữ ký số để giải quyết công việc.

“Công nghệ số gần như xóa bỏ địa giới hành chính về mặt địa lý, kể cả ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa nếu phát triển tốt hạ tầng số thì đều có thể kết nối với nhau. Không cần phải tổ chức bộ máy chính quyền cồng kềnh như hiện nay để xử lý hàng đống giấy tờ. Quy mô tỉnh lớn, xã lớn cũng không đáng ngại khi chúng ta có nền tảng công nghệ số”, ông khẳng định.

PGS.TS Vũ Văn Phúc, Phó chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan đảng Trung ương, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản.

Ông Dương Trung Quốc, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cũng nhận định, nếu nhìn lại tiến trình phát triển của lịch sử, nhất là lịch sử đơn vị hành chính, thời điểm này tinh gọn bộ máy là đúng, nhằm tránh tình trạng bộ máy phình quá to.

Việc này được thực hiện trong điều kiện thuận lợi khi đất nước đang trong thời đại số, thời đại khoa học, công nghệ giúp ích rất nhiều trong quản lý. Nếu chia các tỉnh quá nhỏ, dẫn đến tình trạng địa giới hành chính manh mún, bộ máy cồng kềnh, rõ ràng là đi ngược xu thế chung.

Ông Quốc cũng lường trước việc thay đổi đơn vị hành chính kéo sẽ theo không ít phiền phức cho nhân dân. Mỗi người phải đi sửa các giấy tờ tùy thân để phù hợp với địa giới hành chính mới. Tuy nhiên, với công nghệ số hiện nay, việc thay đổi đó không mất quá nhiều thời gian.

"Trong bối cảnh thuận lợi như hiện nay, càng thu gọn đầu mối từ trung ương xuống địa phương càng tốt. Việc thu gọn là xu thế không thể cưỡng được", ông nhấn mạnh.

Thiết kế: Minh Hòa - Ảnh: Hoàng Hà - Trần Thường

Thời cơ vàng để sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, tinh gọn xã

Đoàn đại biểu quốc hội

Hội đồng nhân dân

Trước thềm kỳ họp

Thời sự

Cử tri quan tâm

Xây dựng nông thôn mới

Nhịp cầu đầu tư

Non nước, con người xứ Nghệ

Nghiên cứu - trao đổi

Nhìn ra tỉnh bạn

Văn học - Nghệ thuật

Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển Nghệ An

Cuộc sống thường ngày

Quảng bá thương hiệu

Liên kết ngoài

Hồ sơ

Lượt truy cập