Giò me Nam Đàn - giữ nghề là giữ nết người

BẾP QUÊ MÙA LẠNH

Đông về, sương trắng mịt mùng trên đồng, gió từ sông Lam thổi hun hút. Trong căn bếp nhỏ, nồi nước luộc giò sôi ùng ục, hơi nóng lan ra ấm cả một góc nhà.

Mệ ngồi bên bếp, tay thoăn thoắt trở nồi, giọng khe khẽ: “Giò ni mà chín tới, cắt ra dẻo như kẹo kéo, thơm như thịt nướng đồi Cồn”.

Câu nói nghe bình dị rứa, mà ẩn trong đó là bao năm tích tụ kinh nghiệm, kiên nhẫn và tình thương.

Mỗi nồi giò me, không chỉ là món ăn, mà là một phần ký ức quê hương, một phần linh hồn của người Nam Đàn.

TỪ CON BÊ THẢ ĐỒI ĐẾN MIẾNG GIÒ HỒNG DẺO

Thịt me, tức thịt bê, phải chọn con vừa tầm, không non, không già. Thịt mông, thịt vai thái mỏng, ướp tiêu, tỏi, nước mắm. Rồi cuộn chặt trong lá chuối, buộc dây lạt tre, đem luộc riu riu trên bếp than. Nghe thì đơn giản rứa, mà sai một chút là hỏng: lửa to quá thịt khô, lửa nhỏ quá lại bã.

Giò me ngon là giò chín tới, dẻo dai mà vẫn ngọt, thơm tiêu mà không nồng. Khi cắt lát, từng miếng hồng hồng, bóng mỡ, tỏa mùi thơm béo ngậy, nhìn thôi đã thấy thương quê mình chi lạ!

MIẾNG GIÒ - MIẾNG TÌNH

Món chi ở quê cũng gắn với tình. Giò me Nam Đàn là món của nghĩa tình: làm để biếu, để tặng, để nhắn nhủ.

Con đi xa, Tết về, mệ gói vài bó giò, dúi vào tay: “Cầm mà đem đi, nhớ quê, nhớ mệ nghe con!”.

Miếng giò ấy, ai ăn cũng thấy cay nơi sống mũi. Không phải vì tiêu, mà vì vị thương. Thương bàn tay mẹ nứt nẻ, thương khói bếp cay mắt, thương cái tảo tần của người quê lam lũ mà nghĩa nặng tình sâu.

GIỮ NGHỀ, GIỮ NẾT

Nay nghề làm giò me đã có thương hiệu, có nhãn mác, đi khắp nước. Nhưng người Nam Đàn vẫn làm như cũ, vẫn ướp bằng tay, vẫn luộc bằng than, vẫn nghe tiếng sôi để biết giò chín.

Người xứ Nghệ nói: “Giò công nghiệp thì mau, nhưng giò quê có hồn”.

Bởi giữ nghề, với người xứ Nghệ, không phải để giàu, mà để giữ nết.

Giữ cái nết kiên trì, cái nết thật thà, cái nết cẩn trọng.

Mỗi bó giò là một bài học làm người: “Làm chi cũng phải có tâm, có tầm, có tình. Tâm mà vội, tầm mà hẹp, tình mà cạn, thì chi cũng hỏng”.

TRIẾT LÝ TỪ MIẾNG GIÒ QUÊ

Giò me Nam Đàn không chỉ để ăn. Là triết lý sống chậm mà sâu, làm ít mà chắc, nói nhỏ mà thấm. Là cách người quê dạy con cháu biết tôn trọng cái tự nhiên, biết chờ đợi, biết gieo công sức hôm nay cho hương vị ngày mai.

Người Nam Đàn thường nói: “Giò muốn ngon phải ninh kỹ. Người muốn nên phải chịu khổ”, “Cái chi cũng có thời của nó. Đừng ham nhanh mà mất ngon”.

Trong từng nồi giò me, thấy cả triết lý nhân sinh: Muốn đời có vị, phải biết giữ lửa. Muốn lòng có hương, phải biết chờ nắng. Muốn tình bền, phải biết thương nhau.

LỜI QUÊ

Giữa thời ni, người ta sống vội, ăn vội, nghĩ vội. Nhưng giò me Nam Đàn vẫn chậm rãi, vẫn ủ trong khói bếp, vẫn thơm mùi lá chuối, vẫn ngọt hậu như tấm lòng người xứ Nghệ. Cái chậm đó không phải là lạc hậu, mà là độ chín của đời, là sự tĩnh giữa dòng cuốn.

Giò me Nam Đàn, không chỉ là món ăn, mà là một bài học làm người.

Giữ nghề là giữ nếp, giữ nếp là giữ hồn, giữ hồn là giữ đất.

Giữ cho quê hương mãi còn mùi khói bếp, vị giò me, và tiếng cười ấm giữa mùa đông rét buốt.

Có người nói:“Miếng giò quê không to, mà tình quê thì rộng”.

Rứa đủ hiểu, giò me Nam Đàn không chỉ ngon vì hương, mà ngon vì người gói giò đã gói cả lòng mình trong đó.