Giáo sư Đặng Ngọc Long – 50 năm sự nghiệp âm nhạc
Giáo sư Đặng Ngọc Long sinh ra trong một gia đình không có truyền thống âm nhạc tại xã Diễn Hoa, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, trong một gia đình không theo truyền thống âm nhạc. Nhưng trong sự tĩnh lặng của miền quê nghèo ấy, có một điều đặc biệt đã thôi thúc ông – đó là tiếng đàn guitar cổ điển. Từ những ngày tháng đầu tiên tiếp xúc với cây đàn, ông đã biết mình sẽ dành cả cuộc đời này cho nó, dù con đường ấy không hề dễ dàng bằng phẳng.
Không có trường lớp chính quy hay những buổi học từ những bậc thầy, nhưng với lòng đam mê mãnh liệt, Đặng Ngọc Long đã tự học, tự nuôi dưỡng tài năng của mình. Đến năm 1975, ông thi đỗ vào khoa Guitar của trường Âm nhạc Việt Nam, và từ đó, con đường âm nhạc chính thức mở ra. Những năm tháng miệt mài ở Nhạc viện Hà Nội không chỉ giúp ông trau dồi kỹ thuật chơi đàn mà còn nuôi dưỡng tâm hồn nghệ sĩ với những rung cảm sâu lắng từ những tác phẩm kinh điển.
Đối với Đặng Ngọc Long, âm nhạc không phải là một cái gì đó thu hẹp trong không gian nhỏ bé của một đất nước. Năm 1985, ông được đi du học tại Đức, một đất nước có nền tảng âm nhạc cổ điển vĩ đại, để tiếp tục học hỏi và phát triển tài năng. Tại Đại học Âm nhạc Hanns Eisler Berlin, dưới sự dẫn dắt của giáo sư Inge Wilczok – một trong những chuyên gia hàng đầu về guitar cổ điển, Đặng Ngọc Long đã không chỉ trau dồi kỹ thuật mà còn khám phá thêm chiều sâu trong sáng tác và biểu diễn.
Năm 1987, sự nghiệp của ông bước sang một trang mới khi ông trở thành người Việt Nam đầu tiên giành giải đặc biệt tại cuộc thi guitar quốc tế "Villa Lobos" ở Hungary. Giải thưởng này không chỉ là sự ghi nhận tài năng mà còn đánh dấu sự có mặt của Việt Nam trên bản đồ guitar cổ điển thế giới. Thế giới đã biết đến một nghệ sĩ Việt Nam chơi guitar không thua kém gì các bậc thầy phương Tây. Sau đó, hàng loạt giải thưởng quốc tế khác tại Tiệp Khắc, Italia đã tiếp tục khẳng định tên tuổi Đặng Ngọc Long.
Điều khiến Đặng Ngọc Long trở nên đặc biệt chính là sự kết hợp tinh tế giữa âm nhạc cổ điển phương Tây và những giai điệu dân gian Việt Nam. Những tác phẩm của ông không chỉ đơn thuần là những chuyển soạn, mà chúng là những câu chuyện kể về quê hương, về dân tộc. “Bèo dạt mây trôi”, “Giận thì giận mà thương thì thương”, “Đi cấy” hay “Núi rừng Tây Nguyên” – những bản guitar cổ điển này không chỉ mang đậm hồn Việt mà còn thể hiện tài năng sáng tạo không giới hạn của ông trong việc pha trộn âm nhạc dân gian với các thể loại âm nhạc phương Tây. Chắc chắn không ai có thể quên được những giai điệu như đang thì thầm, như khúc hát của những đứa con xa quê, khi chúng vang lên từ những ngón tay tài hoa của Đặng Ngọc Long.
Các tác phẩm này không chỉ được yêu mến trong nước mà còn trở thành bài thi bắt buộc trong các cuộc thi guitar quốc tế. Cây đàn guitar, qua tay Đặng Ngọc Long, đã trở thành nhịp cầu vĩ đại nối liền hai thế giới âm nhạc tưởng chừng như cách biệt, nhưng lại gắn kết với nhau một cách tự nhiên, đầy thiêng liêng, cao cả.
Không tự bằng lòng với chính mình. Đối với Đặng Ngọc Long, niềm vui không chỉ đến từ ánh đèn sân khấu hay những giải thưởng danh giá. Ông luôn dành một tình yêu sâu sắc cho việc giảng dạy và truyền bá âm nhạc. Sau khi tốt nghiệp, ông đã ở lại Đức và trở thành giảng viên tại nhiều trường nhạc lớn, chia sẻ những kiến thức và kinh nghiệm quý báu với các thế hệ học trò.
Những buổi học của ông không chỉ là những giờ phút truyền dạy kỹ thuật chơi đàn mà còn là những buổi chia sẻ về cách làm thế nào để âm nhạc có thể chạm đến trái tim của người nghe, làm thế nào để một tác phẩm không chỉ là những nốt nhạc mà là câu chuyện, là tâm hồn.
Nhiều học trò của ông sau này đã thành công rực rỡ, giành giải tại các cuộc thi lớn và trở thành những nghệ sĩ nổi tiếng, tiếp tục hành trình mà thầy Đặng Ngọc Long đã bắt đầu. Chính ông là người truyền cảm hứng, là cây cầu nối giữa âm nhạc dân tộc và âm nhạc thế giới, để thế hệ trẻ hiểu rằng, âm nhạc không có biên giới, chỉ có trái tim và đam mê là vĩnh cửu.
Trong suốt sự nghiệp âm nhạc của mình, Đặng Ngọc Long đã để lại một di sản phong phú và đa dạng, chứng minh tài năng và sự cống hiến không mệt mỏi của ông cho nghệ thuật âm nhạc. Mỗi tác phẩm của ông không chỉ là một sáng tạo nghệ thuật mà còn là một phần của quá trình kết nối giữa âm nhạc dân tộc Việt Nam và âm nhạc phương Tây.
Hàng trăm cuộc biểu diễn trên khắp thế giới: Đặng Ngọc Long đã mang âm nhạc của mình đến với khán giả toàn cầu, từ những sân khấu lớn ở châu Âu đến các sự kiện âm nhạc quốc tế. Những buổi biểu diễn này không chỉ là cơ hội để ông thể hiện tài năng mà còn là cơ hội để chia sẻ văn hóa và truyền thống âm nhạc Việt Nam với thế giới. Đây là minh chứng cho sự ảnh hưởng rộng lớn và sức lan tỏa của ông trong cộng đồng âm nhạc quốc tế.
Sáng tác hàng trăm tác phẩm: Đặng Ngọc Long không chỉ sáng tác cho một thể loại âm nhạc duy nhất mà ông đã chinh phục nhiều thể loại khác nhau, từ giao hưởng và hợp xướng cho đến nhạc kịch, độc tấu và các tổ khúc guitar phức tạp. Những sáng tác này thể hiện sự kết hợp tinh tế giữa âm nhạc dân tộc Việt Nam với kỹ thuật guitar cổ điển phương Tây, tạo nên những tác phẩm độc đáo và có giá trị nghệ thuật cao. Chúng không chỉ làm giàu kho tàng âm nhạc thế giới mà còn mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc, khơi dậy sự hiểu biết và cảm nhận đa chiều về âm nhạc.
Đào tạo nhiều học trò tên tuổi: Đặng Ngọc Long đã không chỉ là một nghệ sĩ mà còn là một người thầy tài ba, đào tạo ra nhiều thế hệ học trò tài năng. Những học trò của ông không chỉ học hỏi kỹ thuật biểu diễn mà còn được truyền cảm hứng để sáng tạo và khám phá những khả năng mới trong âm nhạc. Sự thành công của các học trò này là minh chứng cho tầm ảnh hưởng sâu rộng của Đặng Ngọc Long trong việc phát triển âm nhạc cổ điển và guitar toàn cầu.
Xuất bản hàng chục đầu sách và album chuyên ngành: Với hàng chục đầu sách và album chuyên về âm nhạc, Đặng Ngọc Long đã thể hiện sự cống hiến không chỉ trong việc sáng tác mà còn trong việc lưu trữ và truyền bá kiến thức âm nhạc. Những tác phẩm này không chỉ là nguồn tài liệu quý báu cho những người yêu âm nhạc mà còn là công cụ giáo dục quan trọng, giúp gìn giữ và phát triển di sản âm nhạc cho thế hệ mai sau.
Các tác phẩm như “Núi rừng Tây Nguyên”, “Bào dạt mây trôi”, “Tổ khúc Kiều”, “Faust-Sonata”, “Giận mà thương”… Đặng Ngọc Long đều mang trong mình sự hòa quyện tinh tế giữa âm nhạc dân tộc và kỹ thuật guitar cổ điển. Những sáng tác này không chỉ thể hiện tài năng và tư duy sáng tạo của ông mà còn có ý nghĩa giáo dục lớn, giúp người nghe nhận thức sâu sắc hơn về sự tương đồng và khác biệt giữa các nền văn hóa âm nhạc. Việc các tác phẩm của ông được đưa vào các kỳ thi quốc tế là một sự công nhận mạnh mẽ về tài năng sáng tạo và tầm ảnh hưởng của ông trên trường quốc tế.
Nhờ sự nghiệp phong phú và đa dạng của mình, Đặng Ngọc Long không chỉ góp phần làm giàu kho tàng âm nhạc cổ điển mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối và phát triển âm nhạc guitar cổ điển toàn cầu
Sự nghiệp của Đặng Ngọc Long là một câu chuyện dài đầy cảm hứng về niềm đam mê, sự hy sinh, và cống hiến không ngừng nghỉ. Ông không chỉ là một nghệ sĩ tài năng, mà còn là một người thầy tận tâm, mang âm nhạc Việt Nam ra thế giới, biến những giai điệu dân gian vốn chỉ tồn tại trong những làn điệu quê hương thành những tác phẩm được tôn vinh trên sân khấu quốc tế. Trong mỗi nốt nhạc, trong mỗi lần vỗ nhịp của cây đàn guitar, Đặng Ngọc Long đã khắc sâu hồn Việt vào âm nhạc cổ điển, tạo nên một bản giao hưởng hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại.
Với Đặng Ngọc Long, sự nghiệp âm nhạc không chỉ là một cuộc hành trình cá nhân, mà đó là một sứ mệnh mang âm nhạc dân tộc, với những giá trị văn hóa độc đáo, vươn xa ra thế giới. Để thực hiện điều này, ông đã không chỉ sáng tạo mà còn đào tạo nhiều thế hệ nghệ sĩ tài năng, người sẽ tiếp nối sứ mệnh của mình. Mỗi tác phẩm của ông không chỉ là một bản giao hưởng hay nhạc kịch, mà là một tuyên ngôn về khả năng của Việt Nam trong việc sáng tạo âm nhạc cổ điển đương đại, cho thấy rằng nền âm nhạc dân tộc có thể hòa quyện với kỹ thuật của phương Tây để tạo ra một phong cách riêng biệt, độc đáo và có giá trị toàn cầu.
Trong từng tác phẩm, Đặng Ngọc Long không chỉ đặt những nốt nhạc mà còn gieo vào đó hồn Việt. Những sáng tác như “Núi rừng Tây Nguyên”, “Bào dạt mây trôi”, “Tổ khúc Kiều”, hay “Giận mà thương” không chỉ thể hiện sự kết hợp tinh tế giữa âm nhạc dân tộc và guitar cổ điển phương Tây mà còn là một sự khẳng định mạnh mẽ về bản sắc văn hóa. Ông đã mang đến cho thế giới những tác phẩm mang tính giáo dục cao, giúp khán giả quốc tế hiểu và trân trọng văn hóa Việt Nam. Những tác phẩm này không chỉ là kết quả của tài năng sáng tạo mà còn là biểu tượng của tinh thần vượt khó và sự kiên định trong việc bảo tồn và phát triển âm nhạc dân tộc.
Sự nghiệp của Đặng Ngọc Long còn là minh chứng cho sứ mệnh của ông trong việc kết nối và phát triển âm nhạc quốc tế. Việc ông đưa âm nhạc Việt Nam đến với thế giới không chỉ là một dấu ấn cá nhân mà còn là một phần của quá trình nâng cao vị thế của âm nhạc Việt Nam trên trường quốc tế. Các tác phẩm của ông đã được lựa chọn làm bài thi quốc tế, không chỉ là một minh chứng cho tài năng sáng tác mà còn là sự công nhận về tầm quan trọng của âm nhạc Việt Nam trong âm nhạc cổ điển toàn cầu. Điều này không chỉ là niềm tự hào cho Đặng Ngọc Long mà còn là niềm tự hào cho nền âm nhạc Việt Nam nói chung.
Mỗi lần Đặng Ngọc Long đứng trên sân khấu, mỗi lần ông chơi một nốt nhạc trên cây đàn Guitare, đó là một khoảnh khắc không chỉ của nghệ thuật mà còn là của lịch sử. Sự hiện diện của ông trên các sân khấu quốc tế là một sự khẳng định mạnh mẽ về khả năng của Việt Nam trong việc sáng tạo và đóng góp cho nền âm nhạc cổ điển nhân loại. Ông đã chứng minh rằng âm nhạc Việt Nam không chỉ tồn tại mà còn có thể tỏa sáng, tạo nên những tác phẩm vượt thời gian, đầy ý nghĩa và tầm ảnh hưởng.
Sự nghiệp của Đặng Ngọc Long là một biểu tượng của sự phát triển và tỏa sáng của âm nhạc Việt Nam, một minh chứng cho tinh thần sáng tạo không ngừng và khát vọng vươn xa ra thế giới. Đó là một hành trình đầy khó khăn nhưng cũng vô cùng vinh quang, nơi mỗi nốt nhạc, mỗi tác phẩm không chỉ là một sự cống hiến cho nghệ thuật mà còn là một tuyên ngôn về bản sắc và tinh thần Việt Nam.
Bài: Trần Mạnh Cường
Thiết kế: Hoàng Bá